تقویت مهارت‌های اجتماعی در کودکان به رشددادن مجموعه‌ای از توانایی‌ها اشاره می‌گویند که به کودکان کمک می‌کند تا در جامعه با دیگران ارتباط مفید برقرار کنند و به حیات اجتماعی خود ادامه دهند. همه ما در روابط خانوادگی و دوستانه، در محل کار و هر جایی که نیاز به ارتباط موثر با انسان‌های دیگر داریم، باید از مهارت‌های اجتماعی بهره بگیریم. در واقع این مهارت‌های اجتماعی هستند که نحوه صحبت کردن، رفتارها و حتی افکار ما را جهت می‌دهند و سبب می‌شوند تا با داشتن روانی سالم، ارتباط درستی با دیگران داشته باشیم.
اما تقویت مهارت‌های اجتماعی، در صورتی که از کودکی در فرزندان ما صورت بگیرد، در آن‌ها درونی شده و موجب بهبود آینده اجتماعی آن‌ها می‌شود. مشکلات اجتماعی کودکان در دوره پیش از دبستان، آنان را به انواع اختلالات رفتاری سوق داده و نگرش آنان نسبت به همسالان و حتی کارکرد تحصیلی آنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بنابراین، یکی از مهم‌ترین آموزش‌های مورد نیاز هر کودک، تقویت مهارت‌های اجتماعی است.
اگر شما نیز فرزندی در رده سنی خردسالی (3 تا 6 سال) و کودکی (7 تا 11 سال) دارید و به چگونگی برخورد او در موقعیت‌هایی همچون بازی با همسالان، برخورد با معلمان و نزدیکان، بیان خواسته‌ها، عذرخواهی کردن و کمک کردن به دیگران فکر می‌کنید، این مقاله برای شماست. در این مقاله به ارائه 5 راهکار موثر برای تقویت مهارت‌های اجتماعی کودکان خواهیم پرداخت.
1) بازیهای گروهی
در واقع بازی، هر گونه فعالیتی است که برای تفریح و خوشی، و بدون توجه به نتیجه نهایی، صورت می گیرد. در بازیهای فردی، هیچ اجبار و قید و بندی وجود ندارد. اما بازیهای گروهی، کاملاً با بازیهای فردی متفاوتند. چرا که هر بازی گروهی تشکیل شده از چند کودک و قوانین است. بنابراین یکی از مهم‌ترین فواید بازیهای گروهی برای کودکان، آموختن رعایت قوانین است. کودکان از 5 سالگی، آمادگی ایفای نقش و بازی کردن نقش دیگران را پیدا می‌کنند که این خود می‌تواند در آموزش همدلی به کودک، کمک‌کننده باشد.
همچنین در طول بازیهای گروهی، موقعیت‌هایی ایجاد می‌شود که نیاز به حل مسئله و همکاری دارند. بنابراین اجرای بازیهای گروهی روحیه مشارکت و تعاملات اجتماعی را در کودکان بالا می‌برد و آن‌ها را از انزوا دور می‌کند. بهترین بازیهای گروهی برای تقویت مهارت‌های اجتماعی در کودکان، بازی‌هایی است که در آن یک تیم، هدفی مشترک را دنبال می‌کند. چرا که کودک درمی‌یابد تنها از طریق همکاری و عدم تک‌روی می‌تواند به پیروزی دست یابد. بازی‌هایی همچون فوتبال، پانتومیم و گنج یابی، برای دست‌یابی به این منظور مفیدند. همچنین می‌توان از بازیهای ایفای نقش (اصطلاحاً خاله‌بازی) برای افزایش روحیه همدلی کودک بهره برد. توجه داشته باشید که یکی از فواید بازیهای گروهی، افزایش اعتماد به نفس کودک با پذیرفته شدن در جمع همسالان است. پس کودک خود را به مشارکت و تلاش در بازیهای گروهی تشویق کنید!
2) آموزش همدلی
کانون خانواده، به عنوان اولین نهاد اجتماعی‌ای که هر کودک با آن برخورد می‌کند، محل مناسبی برای تقویت مهارت‌های اجتماعی در کودکان است. پدر و مادر به عنوان مهم‌ترین الگوی کودکان، همواره در شکل‌گیری رفتارهای خودآگاه و ناخودآگاه آنان نقش دارند. بنابراین فراموش نکنید که شما در تعاملات اجتماعی خود، الگوی کودکتان واقع شده و به او آموزش همدلی می‌دهید!
برای آموزش همدلی به کودک خود، به او بیاموزید که احساساتش را به شکلی موثر ابراز کند و در این موقعیت با دقت و همدلی به سخن او گوش دهید تا او برآیند رفتار خود را ببیند. همچنین در موقعیت‌های برعکس، شما نیز احساسات واقعی خود را ابراز کنید تا او مهارت خوب‌گوش‌کردن را بیاموزد. می توانید از کودک خود بخواهید به رفتار و افکار دیگران فکر کند و از او بپرسید: «به نظر تو، الآن او چه احساسی دارد؟» می‌توانید برای آموزش همدلی از خواندن داستان‌ها و نمایش فیلم‌ها و انیمیشن‌های مناسب بهره بگیرید. در ضمن اگر معلم هستید، باید بدانید که تمامی این رفتارها و فعالیت‌ها برای شما نیز کاربرد دارد!
3) افزایش تعاملات اجتماعی کودک با قراردادن او در اجتماعات بیشتر
سعی کنید کودک خود را با افراد و موقعیت‌های بیشتری آشنا کنید. او را به پارک‌ها، مهمانی‌ها، کلاس‌های متفرقه مثل کلاس‌های نقاشی و موسیقی ببرید؛ تا تعاملات اجتماعی او افزایش پیدا کند. این تعاملات میزان خلاقیت کودک را نیز افزایش می‌دهد و او را برای تعاملات اجتماعی پیچیده‌تر در آینده آماده می‌کند.
4) آموزش حل اختلافات
به موقعیت‌هایی که کودک شما در آن‌ها با دیگران به اختلاف برمی‌خورد توجه ویژه داشته باشید. سعی کنید به فرزند خود بیاموزید که چگونه می تواند مسائل خود را با افراد حل کند و یا با آن‌ها کنار بیاید. به این منظور باید به کودک خود مهارت مذاکره و گفت‌وگو و انعطاف‌پذیری و مهارت حل مسئله را آموزش دهید.
5)تمرینات مشارکتی برای تقویت مهارت‌های اجتماعی در کودکان
داشتن اعتمادبه‌نفس، نه تنها با تقویت مهارت‌های اجتماعی به دست می‌آید، بلکه خود سبب تقویت این مهارت‌ها در کودکان می‌شود. بنابراین باید به فرزندتان اعتماد کنید و او را در برخی از فعالیت‌ها، مشارکت دهید و با افزایش اعتمادبه‌نفس و تعاملات اجتماعی، به تقویت مهارت‌های اجتماعی کودک خود کمک کنید. تمریناتی مثل آشپزی‌های ساده، کیک پختن، مرتب کردن خانه، رنگ کردن دیوار، پذیرایی از مهمان‌ها و… از بهترین تمرینات مشارکتی برای تقویت مهارت‌های اجتماعی کودکان هستند.
جمع‌بندی مطلب تقویت مهارت‌های اجتماعی کودکان
به طور کلی، تقویت مهارت‌های اجتماعی کودکان با توجه ویژه پدر و مادر و افزایش تعاملات اجتماعی کودک صورت می‌پذیرد. اگر می‌خواهید فرزند شما از همان دوران کودکی مهارت‌های اجتماعی را به شکلی موثر یاد بگیرد، در اولین مرحله شما باید در تعاملات اجتماعی خود الگوی مناسبی برای او باشید. در قدم‌های بعدی می‌توانید با مشارکت‌دادن کودک در تمرینات مشارکتی و بازیهای گروهی، قانون‌مداری، حل مسئله و همکاری را به او آموزش دهید.
همچنین برای آموزش همدلی به او، خودتان با او همدلی کنید و به او آموزش دهید که به راحتی و بدون تکلف احساسات خود را ابراز کند. سعی کنید فکر کودک خود را به درک احساسات دیگران جهت دهید و به او آموزش دهید که بتواند به جای دیگران فکر و احساس کند. علاوه بر این به چگونگی حل تعارضات و اختلافات توسط کودک، توجه ویژه داشته باشید و مهارت مذاکره و گفت‌وگوی صحیح را به او بیاموزید.
برای آشنایی با سایر مطالب مربوط به فرزندپروری، در سایت ما گشتی بزنید و از مطالب بخش فرزندپروری و نکات تربیت کودک استفاده کنید. به خصوص، مطلب فرزندپروری مثبت را ببینید!
0
1